TROÇKİ
Isaac Deutscher'in TROÇKİ adlı üç ciltlik kitabı Rasih Güren çevirisiyle Alfa Yayınları biyografi dizisinden okura sunuluyor.
1917 SONRASI AYRILIKLAR
Yapıt Troçki'yi çocukluğundan ölümüne kadar ayrıntılı olarak anlatıyor. İlk kitap 1819-1921 yılları arasını içeriyor. İlk kitapta yer alan bölüm başlıkları şöyle sıralanıyor: Ev ve okul, İdeal arayışı, Tarihin kapısında, Bir fikir ortaklığı, 1905'te Troçki, "Sürekli Devrim, Sıkıntılı yıllar:!907-1914, Savaş ve enternasyonal, Ekim Devriminde Troçki, Halk komiseri, Brest-Litovsk Dramı, Cumhuriyetin silahlandırılması, Devrim ve istila, Troçki'nin askeri yazıları üzerine bir not ve Başarıda yenilgi.
Bu kitapta 1917 Ekim Devrimi kahramanları hakkında ayrıntılı bilgiler ediniyor. Devrim sonrasında Gürcistan konusunda başlayan görüş ayrılıkları ilk ciltte başlarak veriliyor. "Troçki devrimin ordu zoruyla yayılması fikrini genel olarak kabul etmemeye ve bu fikri eleştirmeye devam etti. Ancak halkın karşısında Gürcistan konusundaki somut ayrılıkları tartışmayı ve Politbüronun ortak sorumluluğunu bir daha bozmayı doğru bulmadı." (I. Cilt, s.549)
Bunun da ötesinde çarlık Rusyasından başlayarak Karadeniz bölgesi hakkında merak ettiğiniz kimi önemli bilgilere de ulaşaılabiliyor. İkinci kitapta yer alan bölüm başlıkları şöyle sıralanıyor:Önsöz, iktidar ve rüya, Lanetleme, "Yalnız politikayla yaşanmaz...", Bir ara, Son Çekişme, Alma Ata'da bir yıl.
"Çiang Kay-Şek devriminin genişlemesinden korktu. Devrimi önlemeye çalıştı. Grevleri ve gösterileri yasakladı, sendikaları kapattı, köylü isyanlarını bastırmak ve yiyecek toplamak amacıyla sağa sola askeri birlikler gönderdi. Askeri karargahla komünist parti arasında büyük bir gerginlik başladı." (Cilt-2, s.3
Yazar yapıtında sadece 
Troçki özelinde kalmıyor. Dönemin önemli olayları ve önemli kişileri hakkında da ilginç bilgiler veriyor.
Silahsız Sosyalist adlı ikinci cltte ise 1921-19129 yılları arasında yaşananlar veriliyor. Bu ciltte Troçki ile Sovyet devriminin sayılı adlarıyla yollarını ayırmasına neden olan tarışmalara yer veriliyor.
BÜYÜKADA GÜNLERİ
Isaac Deutscher'in Troçki'yi çeşitli yönleriyle anlattığı Kovulan Sosyalist Troçki adlı üçüncü kitapta ise yer alan bölüm başlıkları şöyle sıralanıyor: Troçki Büyükada'da, Akıl ve saçmalıklar, Devrimcilikten tarihçiliğe, "Halk düşmanı", "Kapkara bir gece", Sonsöz:Yenilgide başarı.
Üçüncü ve son ciltte Türkiye'yi yakından ilgilendiren Troçki'nin üçüncü büyük göçü olarak nitelendirdiği Büyükada'daki sürgün günlerinden söz ediyor.
"Troçki hayatının bu dönemini "üçüncü göç " diye tanımlar. Bu tanım yerinde değildir ama Büyükada'ya geldiği sırada nasıl bir ruh durumunda olduğunu gösterir. Gerçekten de Rus hükümetleri tarafından üçüncü kez sürülüyor ve yurtdışında ve yurtdışında yaşamaya mecbur ediliyordu." (Cilt-3, s.23)
Yazar, Troçki'nin Lenin'e bakarken gördüğü "görgü yanılgısı"nın yazdığı tarih kitabının tek öznel yeri olduğunu belirtiyor.
Isaac Deutscher'in TROÇKİ adlı üç ciltlik yapıtında sadece Troçki'yi anlatmıyor, dünden bugüne yaşanan büyük değişimleri iyi bir araştırmayla sunuyor okura.
MUSTAFA ASLAN
.................................
TROÇKİ (Biyografi), Isaac Deutscher, Çeviren: Rasih Güran, Alfa Yayınları'nda I. Basım:Mart 2017, İstanbul
