ORHAN KEMAL, ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI
 

 

Orhan Kemal edebiyatımızın insanı ve insani olanı yapıtlarında en iyi anlatan yazarlarımızdandır. 95. yaşını kutluyor olmamızın nedeni de budur. Yazdığı gibi yaşaması, yaşadığı gibi yazmasının da bunda azımsanmayacak payı vardır.

 

95. yaşında Orhan Kemal’in bütün yapıtlarını yayımlayan Everest yayınları tarafından kitaplarının yeni baskıları yapmaktadır.

 

Yazmaya şiirle başlayan Orhan Kemal’in yazma serüveninin yönünü Nazım Hikmet belirler yaptığı eleştirilerle. Onu şiirden öyküye ve romana yönelten büyük şairimizdir.

Yazmayı inatla yarıda bırakmaz. Yazmak da yaşamak gibi bir inat işidir değil midir? Orhan Kemal’e tamı tamına uyan bir sözdür yaşamak ve yazmak için inat etmek.  Çünkü zor koşullara teslim olup yazmayı bir kenara fırlatıp atmamıştır. Direnmiştir. Hele yaşamaktan hiç vazgeçmemiştir, insana güvenini ve sevgisini hiç yitirmeden.

 

Orhan Kemal  Çocuklar ve Gençler

 

Orhan Kemal’in öykü kitapları taranarak çocuklara uygun öyküleri seçilerek yeni kitaplar (Daha önce Aslan Tomson ve İnci’nin Maceraları yayımlanmıştı.) oluşturuldu. Büyülü Fener Yayınları tarından yayımlanan çocuk kitabı sayısı dörde ulaştı: Aslan Tomson, İnci’nin Maceralar, Uyku ve Elli Kuruş.

 

İnci’nin Maceraları, Aslan Tomson, Uyku ve Elli Kuruş kitaplarında yer alan çocuğu, çocuğun dünyasını yazarın ne kadar iyi anlattığını görebileceğimiz birkaç yapıtıdır. Çocuk dünyasını en iyi bilen ve bunu dile getiren yazarlar arasındadır Orhan Kemal. Onun çocuklar için yazdığı öyküler elbette bunlarla sınırlı değil. Başka öykülerinde de çocukları anlatmaktadır.

 

İnci’nin Maceraları’nda bir çocuğun ruhsal durumunu başarılı bir biçimde anlatır, yazar. Annesi ile babasını kıskanan İnci, annesiyle geceleri birlikte yatmak ondan masallar dinlemek için değişik şeyler düşünür kendince.

 

Öykülerinin dışında romanlarında da çocuk kahramanları görebiliriz gülen gözleriyle. Hemen aklıma gelen birkaç romanını sayayım çocukların belirgin olarak boy gösterdiği: Kaçak, Sokakların Çocuğu, Devlet Kuşu, Sokaklarda Bir Kız, Baba Evi…

 

Kaçak’ta romanın baş kişilerinden birisi olmamasına karşın Hacer ‘in oğlu Hüseyin’in baba ve üç tekerlekli bir bisiklete sahip olmak isteyen bir çocuktur. Babanın da oyuncağın da  bir çocuğun vazgeçilmezleri arasında olduğunu belirtiyor, Orhan Kemal.

 

“…

Biliyor annesi, yani Hüseyin’in babaannesinden kalan mallarını satacak, dolu parayla gelecektir. Çok duymuştu bunu annesinden. İyi ama bunları yoluna koyup evine dönmek o kadar zor mu?” (Kaçak, s.19)

 

Baba Evi’ndeki çocuk kahraman Orhan Kemal’in kendisidir. Babasını, annesini kardeşlerini görürüz. Dahası yazar Kurtuluş Savaşı’nın önemli günlerini aktarır, bu romanında. Ardından ailece sürgün yaşadıkları Ortadoğu topraklarının kokusunu duyumsarız sayfaları çevirdikçe, romanın ilerleyen bölümlerinde. Bira Suriye’de, biraz Lübnan’da…

 

Orhan Kemal aslında adı konulmadığı yıllarda bile “Gençlik Edebiyatı”nın kapsam alanına giren yapıtlar ortaya konmuştur. Başta Sokaklarda Bir Kız, Yalancı Dünya, Baba Evi, Avare Yıllar, Cemile… gençlerin de zevkle okuyacağı bu alana giren kitaplardır.  Bu yapıtlarında gençlere ilişkin sorunlara değinilmiştir, yaşadığı toplumu soyutlamadan. Yazarın üzerinde durduğu en önemli izlekler, bu yapıtlarda iş, ekmektir ve aştır.

 

Avare Yıllar ve Cemile’de fabrikada çalışan genç insanların yaşamını görüyoruz. Cemile’de ise ekmek ve işe aşk eklenmiştir. Elbette burada Cemile üzerinde durulması gereken bu izleklerin yanında Balkanların çözülme sürecini anlatmaktadır.

 

95. yaşını kutladığımız Orhan Kemal toplumdaki büyük değişimi insan üzerinden yaparken gençleri ve çocukları da unutmamış. Çünkü onları toplumun ayrılmaz bir parçası olarak görüyor. İyi ki doğmuşsun Orhan Kemal!

 

Meraklısına kaynakça:

Orhan Kemal, İnci’nin Maceraları, 1.Basım:Mayıs 2008,  Everest Yayınları-İstanbul

Orhan Kemal, Uyku, 1.Basım:Haziran 2009,  Everest Yayınları-İstanbul

Orhan Kemal, Elli Kuruş, 1.Basım:Haziran 2009,  Everest Yayınları-İstanbul

Orhan Kemal, Aslan Tomson, 1.Basım:Haziran 2009,  Everest Yayınları-İstanbul

Orhan Kemal, Kaçak, 11.Basım:Ağustos 2009,  Everest Yayınları-İstanbul

Orhan Kemal, Cemile, 17.Basım:Kasım 2008,  Everest Yayınları-İstanbul