SULAR NE GÜZELSE’DE EĞİTİM

 

Erdal Öz’ün Sular Ne Güzelse adlı yapıtında eğitimle ilgili görüşleri dikkatimizi çekiyor. Öğretmen, öğrenci, anne baba eğitiimi ve gençliğin cinsel eğitimi konusu üzerinde durmaktadır.

 

Öğretmen

 

Erdal Öz’ün Sular Ne Güzelse de öğretmenin üzerinde birkaç öyküsünde durmaktadır. Bunlardan Bir Kuşu Tanımak adlı öyküde yaratıcı, öğrencileriyle bir arkadaş gibi olan,  her şeyi notla değerlendirmeyen ve bunu bir silah olarak kullanmayan iyi bir öğretmen tipini çizmektedir.

 

“Bugün derste kimseye not vermedim,”dedi. “yalnızca sizleri denemek istedim. Beğeninizi ölçmek istedim. Sizleri tanımak istedim. Korkma, sıfır almadın.” (s.11)

 

Bir Kuşu Tanımak’da öne çıkarılan öğretmen tipinin özellikleri demokratik ve bilimsel düşünen bir tip olmasıdır. Düşünmekle kalmayıp demokratik ve bilimsel bir eğitimi savunmaktadırlar. Böyle öğrenciler yetiştirmeye çalışırlar. Bu tip öğretmenler öyküde anlatıldığı gibi çağdışı yönetimlerce hep cezalandırılır. 

Bir Kuşu Tanımak adlı öyküde anlatılan öğretmen İlhan Bey ise sivil polislerce göz altına alınıp götürülür, derste.

 

“Bütün sınıf toplandık. Müdüre çıktık. Müdür, çok telaşlıydı. Soru yağmuruna tuttuk. Sonunda bize haberi doğruladı: Siyasal görüşleri yüzünden İlhan Bey’i tutuklamışlar. İlk otobüsle Ankara’ya götüreceklermiş.” (s.14)

 

Anne baba eğitimi

 

Erdal Öz, bir polis çocuğu İrfan’ı anlattığı Bir Uçurtma Gibi adlı öyküsünde anne baba eğitimi üzerinde duruyor. Çocuğun anne baba tarafından anlaşılmak istediğini, aile içinde yaşanan ( boşanma, şiddet..) çocuğu çok etkilediğini dile getirmektedir. İrfan’ın babası annesi ayrıdır. O babasının yanında yaşamaktadır. Babayla oğul arasındaki ilişki iki düşman gibidir.

 

Erdal Öz’ün Bir Uçurtma Gibi adlı öyküsü sevgisizlik ve saygısızlık duvarları ören bir babanın çocuğunun ölümüne nasıl yol açtığını çok güzel anlatmaktadır.

 

“İrfan’ın o yüksek kayalıklardan aşağı kendini neden attığını çok iyi biliyorum. Ama anlatamam. Söz verdim İrfan’a; kimseye anlatmayacağıma söz verdim.” (s.37)

 

Çocukluk ve eğitim

 

Çocukluğun önemli olduğu vurgusunu Defterimde Kuş Sesleri adlı yapıtında da dile getirdiği kimi bölümleri öykü olarak karşımıza çıkıyor, Sular Ne Güzelse de.

Unutulmaz Bir Atlı Öyküsü çocukluğun ve çocuk eğitiminin dikkate değer yanlarını irdelemektedir. Bu dönemde yaşananların Erdal Öz ve öykülerinde açıkça görüyoruz. Unutulmaz Bir Atlı Öyküsü  yazarın (Kırşehir’de) çocukluk günlerinden damıtılıp, yoğrulmuş bir öyküdür.

 

“Taş döşeli sokakta dört beş  çocuk, çaputtan bir topun peşinde koşarken, o, koyu kızıl kısrağının üzerinde lak – lak- lak önümüzden geçmişti.” (s.63)

 

Yanlış örnek ve gençlik

 

Sular Ne Güzelse iyi, örnek öğretmen tipinin yanında kötü öğretmenleri de anlatır. Bir yerde okura bunları arasında kıyasla yapması için seçenek bırakır. Çünkü öğrencisini, hele hele genci anlamaktan çok uzaktır, o.

 

Sevişmenin Resmi adlı öyküde, Erdal Öz gençlik sorunlarına da (özellikle cinsel) değinmekle kalmayıp olumsuz öğretmen tipini de ortaya koymuştur.

 

“Kaç gündür teneffüslerde çevresine toplanan erkek çocuklara kadın erkek ilişkisini anlatıyor, bilgiçlik taslayarak aklınca yalnızlığını, arkadaşsızlığını gidermeye çalışıyordu. Onun anlattığı sevişme hikayelerini şaşkınlıkla sessizce dinliyor, böylece cinselliğin gizlerini öğreniyordunuz.” (s.131)

 

Erdal Öz’ün Sular Ne Güzelse adlı kitabı eğitim açısından üzerinde durulması gereken yapıtlardandır. Bu açıdan bakıldığında kaynak kitap işlevi gördüğünü, görebileceğini söyleyebilirim.

 

 *Erdal Öz, Sular Ne Güzelse, 9. Basım:2000, Can Yayınları-İstanbul