Şiir Yaşantısı

Şiir Yaşantısı’ Melih Cevdet Anday’ın 100 yaşında Everest Yayınları’nca Yalçın Armağan’ın Yayına Hazırladığı şiir yazılarından oluşan bir yapıt.

yahya kemal ve nazım hikmet

Melih Cevdet Anday’ın şiir yazılarının oluştuğu ‘Şiir Yaşantısı’ adlı yapıtta şiirimizin iki önemli adı karşımıza çıkıyor:Nazım Hikmet ve Yahya Kemal Beyatlı.

Anday, şiire, şiir kaygusu ile gelmiş sayılı ozanlar arasında gördüğü Beyatlı için,  “…yeni şiirimizi uslaştırmaya çalışanların başında gelir(s. 311)” saptamasını yapıyor.

“Yahya Kemal Beyatlı’nın şiiri, onun “Biz kimiz?” sorusuna aradığı yanıttan doğmuştur. Toplumumuzun çağdaşlaşma süreci içinde en büyük önem taşıyan bu soruyu yanıtlayabilmek için de, yurdumuzu, ulusumuzu tanımlamak gerekiyordu; bunun sonucu ise…” (s.335)

Melih Cevdet Anday, Nazım Hikmet’le ilgili Orhan Veli ve Oktay Rifat’la birlikte çıkardıkları YAPRAK dergisindeki yazılarından “Bir Gelişme”, “Nazım Hikmet’i Anarken”,  “Nazım Hikmet Meselesi”nde ünlü şairimize yapılan haksızlığın ortadan kaldırılmasına yönelik yapılabilecek çalışmalardan söz ediyor. Ayrıca “Nazım Hikmet Meselesi” adlı yazıda arkadaşlarıyla Nazım Hikmet için yaptıkları açlık grevine değiniyor.

Ayrıca Nazım Hikmet’i andığı birçok yazısı (Konu Konusu, Şiirde Geçmiş, Bilmeden Sevme, Ölçülü Ölçüsüz, Avutmak, Yahya Kemal İçin…) bulunuyor yapıtta, Anday’ın.

yazılar

Melih Cevdet Anday’ın altı bölümden oluşan şiir üzerine kaleme aldığı yazılarından oluşan ’Şiir Yaşantısı’ nda yer alan yazı başlıkları şöyle sıralanıyor: “Şiir Üstüne Niçin yazarlar?” adını taşıyan birinci bölümde yer alan yazı başlıkları şöyle sıralanıyor: Şiir Üstüne Niçin Yazarlar? Sanatçıyı Tanımak, Yarın Düşüncesi, Trajik Bir Anı, Teslim.

“İki Uygarlıktaki Yazınımız” adını taşıyan ikinci bölümde yer alan yazılar şunlardır: Yine Milli Edebiyat Meselesi, Yeni Olmak İçin, İki Uygarlıktaki Yazınımız, Yurtsever Şiir, Şiir Üstüne Konuşma, Batı Diyoruz ya… Sanatta Gelenekçiliğin Önemi, Batı’ya Beğendirmek, Eski Şiirimiz, Konu Konusu, Şiirde Geçmiş, Bilmeden Sevme, Ölçülü -Ölçüsüz, Aldanma ki, Nane Azaldı, Şiirimiz Romantik mi?

Üçüncü  bölüm “Şiir, Anlam, Biçim, İmge “ adını taşıyor. Bu bölümdeki yazı başlıkları şöyle sıralanıyor: Şiirde An Meselesi, Şiirde Şekil, Mana, Toplum, Toplum, Gene Açıklığa Yönelsek, Anlaşmazlık Yok, Güzellik Yaratılmaz, Uzun Şiir-Kısa Şiir, Şiirin Vazgeçilmez Üç Dönemi, Bir Şiir Çözümlemesi:Şiirin Anlamı,  Şiir ve Gelecek, Anlam Nerede “İşte Kar Yağıyor…” Güncel Üstüne, Anlamın Anlamı, Çağlar Geçiyor, Yazılır mı Söylenir mi? Masa, Tasarım ve Deney, Sanatçının İki Deneyi Üstüne, Ozan Esini Hak Eder, Şiir Dili, Ozan ve Romancı, Avutmak, Aklını Başına Toplama, Düzanlatım Şiiri Nedir? Sayılar ve Şiir, Bir defterden, Şiir ve Matematik, Bir Okuma, İmge Bolluğu, Yoksa Unutuluruz.

“Ozanın Bilgisi, Şiir Nasıl yazılır?” adlı dördüncü bölümde yeralan yazılar şöyle sıralanıyor: Saygısız Ozanlar, Ozana Bilgi gerekir mi? Duygulu Olmak, İnanan Çıkar, Şiir Öğretimi, Ozanın Bilgisi, Ozan Olmak İçin, Ozanların Yaşı, Ozan ve Aydın, Erbab-ı Teşaür Çoğalıp, Dizeler Anahtar Olsun, Okurlarla, Şiir Nasıl Yazılır? “Erbab-ı Teşaür..”

Beşinci Bölümün başlığı” Ozanlar (Şairler), Kitaplar” adını taşıyor. Bu bölümde yer alan yazı başlıkları şöyle sıralanıyor: Hamid İçin, Eyüp’ten Aşiyan’a, Yahya Kemal, Yahya Kemal İçin, Yahya Kemal’le Sohbetleri Okurken, Pilav ve Mesnevi, Bir Yıldönümü Dolayısıyla, Yahya Kemal ve Estetiğe Çevrilmiş Bilgi,  Sanatlar Arasındaki Birlik,  Haşim’i Anarken,  Kapalılık, Büyücülük ve Simya, Ahmed Hamdi Tanpınar, Ne İçindeyim Zamanın, Bir Gelişme, Nazım Hikmet Meselesi, Nazım Hikmet’i Anarken, Geçmişe Bakmamak, Sanatçının Ölümü, Yedi Meşale’nin Elli Yılı, Asaf Halet Çelebi, Ölümünden Sonra Tarancı, Bir Sözün Anlamı, Bir Kitabın Düşündürdükleri, Celal Sılay’ın Ölümü, Çıkmalar, Kıyım, Yeni Bir Şiir Kitabı, Yeni Şiirimiz Üstüne, Bir Şiir, Üvercinka,  Soylu Bir Ozan, Toplu Bir Bakış, Şiirmizin Yeni Günleri, Aşk Şiirleri, Şiirde Akıl ve Değişme, Özgün Bir Seçki, Bir Antoloji.

Yapıtın altıncı ve son bölümünün başlığı “Şiir Çevirisi, Dünya Şiiri” adını taşıyor. Bu bölümdeki yazı başlıkları ise şöyle sıralanıyor: Çimen Yaprakları, Şiir Çevirileri, Eluard ve Rilke, Yugoslav Şiiri, Şiirde Yenilik ve Çeviri, Nobel Ödülü ve Şiir Çevirisi, Şiir ve Çevirisi, Çeviri Şiir, Anlamı Aşmış Bir Ozan, Şiir Çevirisi ve Yeni Bir Yapıt.

Melih Cevdet Anday’ın ‘Şiir Yazıları’nı sadece şair ve şiirseverler değil edebiyatla uzaktan yakından ilgisi olan kişilerin de edinmesi gerekiyor. Çünkü yapıt şiir ve şairlerle ilgili bilgi vermenin yanı sıra genel olarak edebiyat tarihimiz hakkında bir dizge sunuyor.

Mustafa ASLAN

—————————-

Şiir Yaşantısı (Şiir Yazıları), Melih Cevdet Anday, yayına Hazırlayan:Yalçın Armağan,  I. Basım:Everest Yayınları, İstanbul, Ekim 2015