‘Belgelerle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri’

 

Kıbrıs Türk kesiminin üç önemli adını hemen sayacak olursak Fazıl Küçük, Rauf Denktaş ve Osman Örek adları kuşkusuz hemen arka arkaya sıralanır. Bu üç ad Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşunda büyük rol oynamıştır, 1960 öncesinden başlayarak.

 

‘Belgelerle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri’ Yeşim Örek’in babası Osman Örek’in (1925-1999) özel arşivindeki Kıbrıs’la ilgili belgeleri ilk kez okurla paylaştığı, Alfa Yayınları arasında çıkan bir yapıt. On iki bölümden oluşan kitapta, Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümeti’nin üyelerinin tanıtıldığı ek ve fotoğraflar bölümü de bulunuyor.

 

Kıbrıs’ın geçirdiği her aşamada, önemli konumda olan Rauf Denktaş, Fazıl Küçük gibi. kişilerden birisi de Osman Örek’tir. Başta 1960 yılında kuruluşunun her aşamasında olduğu  Kıbrıs’ta başbakanlık, meclis başkanlığı olmak üzere birçok önemli görevlerde bulunan Örek 1974 Barış Harekatı sırasında Dışişleri ve Savunma Bakanı idi.

 

Kapalı kapılar ardındakiler

 

Osman Örek’in özel arşivinden elde edilen belgelerle oluşturulan ‘Belgelerle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri’ adlı yapıtta, Kıbrıs’la ilgili yapılan görüşmelerin perde arkasını görüyoruz. Kapalı kapılar ardında konuşulanları okuma olanağı sunuyor. Yeşim Örek kitabı oluştururken her belgeyi rastgele almamış, seçici davranmış.

 

Kıbrıs görüşmelerinin önemli bir bölümüne katılan birisi olan Osman Örek’in özel arşivinden kitaba alınan belgeler ilk kez yayınlanıyor. İlk Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasının oluşturanlardan birisi de olan Örek, Fazıl Küçük ve Rauf Denktaş’la birlikte katıldığı görüşmelerinin tutanaklarının yanında yaptığı görüşmelerin raporlarını da okuyoruz. Bunların dışında gazetede yayımlanan söyleşileri eklemiş, Yeşim Örek.

 

söz ve belge

 

Yeşim Örek’in hiçbir yorum katmadan kitaba aldığı belgelerin sahibi Osman Örek’in saptamaları da dikkat çekiyor. İşte bunlardan birkaçı: İngiliz İşçi Partisi’nin EOKA’yı kuran ve destekleyen olduğu, Amerika’nın Zürih ve Londra anlaşmalarıyla kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Makarios tarafından anlaşmalar hiçe sayılarak yıkıldığını belirtiyor. Yine Türkiye’nin 1974 Barış Harekatı’nı Zürih Anlaşması’na dayanarak yaptığını söylüyor, belgelere dayanarak. Ayrıca Barış Gücü ve Nato konusunda da ilginç görüşleri var, Osman Örek’in. Barış Gücü’nün kayıtsız davrandığına ilişkin imler var, belgelerdeki tümcelerde.

 

“Hatta EOKA’yı başlatan ve destekleyen de İşçi Partisi’nin kendisidir.” (s.8)

 

Yeşim Örek’in on yıllık bir süreçte hazırlayıp okura sunduğu Kıbrıs Türk kesiminin ilk üç kişisinden birisi olan Osman Örek’in özel arşivindeki belgeler oldukça önemli. Bu alanda çalışma yapanların yanında Kıbrıs konusuna meraklı her türden okura seslenen bir kitap. Düşün ve siyaset dünyamız bu konuda önemli bir yapıt kazandı, Yeşim Örek.

 

Yeşim Örek, Belgelerle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi Gerçekleri - Osman Örek’in Kişisel Arşivinden, I. Basım:Şubat:2010, Alfa Yayınları-İstanbul